مشکل صادرات ایران چیست؟/زنگ خطر معطلی کامیون‌ها در مرزها
اقتصاد ایرانی: معطلی طولانی‌مدت کامیون‌های صادراتی ایران پشت مرزها به دلیل نبود مدیریت واحد و مشکلات لجستیکی، صادرات را با چالش جدی مواجه کرده است؛ تقویت لجستیک و یکپارچگی مدیریت مرزی از ضرورت‌های رقابت‌پذیری در تجارت خارجی است.
محمدعلی امامی، مدیرکل دفتر خدمات آماد سازمان توسعه تجارت، با تاکید بر وجود مشکلات متعدد در تجارت خارجی ، اشاره کرد که برخی موضوعات کلیدی از جمله مسائل گمرکی ، لجستیکی ، بهداشتی و فنی باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. او افزود این عوامل جزو استانداردهای مختلف هستند و صادرکنندگان نیز باید در کنار آن‌ها به بازاریابی و جنبه‌های تجاری دیگر توجه داشته باشند، اگرچه نقش سازمان توسعه تجارت در این بخش محدود است.
کاهش هزینه لجستیک و تأثیر آن بر رقابت‌پذیری کالاها
امامی بیان کرد که کاهش هزینه‌های لجستیکی می‌تواند نقش مهمی در رقابت‌پذیری محصولات ایرانی در بازارهای جهانی ایفا کند. او توضیح داد: «برای مثال، اگر حمل کالا با ریل ۳۰۰۰ دلار هزینه داشته باشد و حمل هوایی هزار دلار، طبیعتاً مسیر دریایی می‌تواند مزیت رقابتی بیشتری فراهم کند.» با این حال، وی تاکید کرد که ناوگان دریایی ایران در مقایسه با کشتی‌های بین‌المللی از فناوری و توان مناسب برخوردار نیست.
مشکلات تجارت دریایی در برابر تحریم‌ها
مدیرکل دفتر خدمات آماد اشاره کرد که حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد صادرات ایران از طریق مسیرهای دریایی و مابقی از راه‌های دیگر انجام می‌شود. با وجود شرایط مطلوب بنادر ایران، تحریم‌ها باعث شده است که کشور نتواند از تمامی ظرفیت‌های بنادر بهره‌برداری کند. او گفت: «ما مجبور هستیم کالا را از طریق بنادر دیگر و با کشتی‌های کوچک‌تر صادر کنیم.»
چالش‌های حمل‌ونقل جاده‌ای و اهمیت مدیریت واحد
در خصوص حمل‌ونقل جاده‌ای، امامی از مشکلات مدیریتی و عدم هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف خبر داد. نبود مدیریت واحد در مرزها موجب می‌شود که کامیون‌ها گاهاً تا هفت روز پشت مرزها معطل شوند. این مشکلات نه تنها موجب افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل می‌شود، بلکه تأثیر منفی عمیقی بر صادرات کالا می‌گذارد.
ضرورت توسعه در بخش ریلی و جاده‌ای
وی تاکید کرد که در شرایط فعلی نیاز است بر توسعه ناوگان ریلی، تعداد واگن‌ها و لوکوموتیوها تمرکز کنیم و همچنین مدیریت پایانه‌های مرزی بهبود یابد. به گفته او، سطح فناوری پایین تولید در ایران سبب از دست رفتن بسیاری از بازارهای جهانی شده است.
اهمیت استانداردها و نیاز به ارتقای کیفیت تولیدات
امامی در توضیح تفاوت‌های صادرات و واردات گفت: "در صادرات، کیفیت محصولات باید مطابق استانداردهای کشور مقصد باشد، اما در واردات، ملاک استانداردهای داخلی است." او بر اهمیت توجه به بازارهای هدف و ارتقای کیفیت محصولات تاکید کرد و اشاره کرد که برخی محصولات کشاورزی و شیمیایی ایران به دلیل بسته‌بندی نامناسب و عدم رعایت استانداردهای حمل‌ونقل از بازارهای جهانی فاصله گرفته‌اند.
تلاش برای بهبود استانداردها و همکاری با نهادهای تخصصی
وی افزود که سازمان توسعه تجارت با انجمن‌های آزمایشگاهی و دستگاه‌های دولتی همکاری می‌کند تا کیفیت و استاندارد محصولات صادراتی ارتقا یابد. همچنین در تلاشند تا از طریق امضای تفاهم‌نامه‌ها، مشکلات فنی و حمل‌ونقل به شیوه‌ای ساختاریافته‌تر حل شوند.
لزوم هماهنگی بین دستگاه‌ها و نقش رایزنان بازرگانی
امامی در پایان با اشاره به نقش رایزنان بازرگانی ایران در کشورهای مختلف گفت که این افراد در تلاشند سرمایه‌گذاران خارجی را برای توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل جذب کنند. با این حال، او بر نیاز به فعالیت هماهنگ همه دستگاه‌ها تأکید داشت تا بتوان نتایج مطلوبی را در زمینه تجارت خارجی کشور به دست آورد.
