شاه کلید عربستان برای مقابله با خشکسالی/ چرا ایران هنوز مشکل تأمین آب دارد؟
اقتصاد ایرانی: چرا عربستان با وجود اقلیمی خشک‌تر از ایران، بحران کم‌آبی ندارد؟ استفاده از فناوری آب‌شیرین‌کن و مدیریت هوشمند منابع آبی، شاه‌کلید موفقیت این کشور در تأمین آب پایدار است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تفاوت اصلی میان عربستان سعودی و ایران در زمینه مدیریت منابع آبی و سطح سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین نهفته است. این تفاوت نه‌تنها در شیوه تأمین آب بلکه در امنیت آبی کشورهای منطقه نیز تأثیر بسزایی دارد.
تأکید عربستان بر فناوری آب‌شیرین‌کن‌ها
عربستان سعودی توانسته است جایگاه خود را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آب‌شیرین‌شده در جهان تثبیت کند. طبق آمار، بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد آب شرب این کشور از طریق تصفیه آب دریا فراهم می‌شود. بدین ترتیب، عربستان با تکیه بر فناوری‌های مدرن نظیر تقطیر چندمرحله‌ای (MSF) و اسمز معکوس (RO)، توانسته نیازهای آبی مناطق بیابانی و شهرهای بزرگ خود را تأمین کند.
سازمان آب و برق شور عربستان (SWCC) اعلام کرده است که این کشور روزانه بیش از ۷ میلیون مترمکعب آب شیرین تولید می‌کند. انرژی مورد نیاز تأسیسات عظیم آب‌شیرین‌کن عربستان از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود، البته این کشور اخیراً به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر انرژی خورشیدی نیز روی آورده است.
این سیاست‌گذاری‌ها موجب شده است که حتی مناطق خشک و کویری عربستان نیز با مشکل کم‌آبی مواجه نباشند.
ایران؛ کشوری با منابع بیشتر اما بحران شدیدتر
در سوی دیگر، ایران با میانگین بارش سالانه حدود ۲۵۰ میلی‌متر - که بیش از دو برابر میزان بارندگی در عربستان است - با بحران جدی آب روبروست.
کارشناسان معتقدند که مشکلات زیربنایی مدیریت آب در کنار عوامل طبیعی، ایران را وارد مرحله بحرانی کرده است. بیش از ۸۰ درصد منابع آبی ایران در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، در حالی که راندمان این مصرف بسیار پایین و میزان هدررفت آب قابل‌توجه است. از سوی دیگر، برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی و فرسودگی شبکه‌های آبرسانی به کاهش منابع آبی کشور دامن زده است.
علاوه بر این، توزیع نامتوازن جمعیت خصوصاً در مناطق خشک و مرکزی نظیر تهران، اصفهان و یزد فشار زیادی بر منابع آب محدود این مناطق وارد آورده است. نبود سرمایه‌گذاری‌های کافی در فناوری‌های جدید نیز عامل دیگری است که باعث وخیم‌تر شدن بحران آب در کشور شده است.
الگوگیری از تجربه عربستان
کارشناسان و متخصصان حوزه آب معتقدند که ایران می‌تواند با بهره‌گیری از تجربیات موفق عربستان، به مدیریت صحیح بحران آبی خود بپردازد. گسترش استفاده از فناوری آب‌شیرین‌کن‌ها ، بازچرخانی آب و اصلاح الگوی مصرف آبی در کشاورزی تنها بخشی از راهکارهایی است که می‌تواند به بهبود وضعیت منابع آبی کشور کمک کند.
اما تحقق این اهداف، مستلزم اتخاذ نگاه ملی، سرمایه‌گذاری‌های پایدار و اصلاح اساسی در ساختارهای مصرف آب در کشور است. توجه به راه‌حل‌های پایدار و دوری از اقدامات مقطعی، تنها راه مدیریت بحران آب در ایران خواهد بود.
