افزایش قیمت کالاهای اساسی ادامه دارد؛ موج تازه گرانی بازار را تکان داد!
اقتصادایرانی: مصوبه دولت برای آزادسازی واردات کالاهای اساسی از مرزها بدون اعلام منشأ ارز، با مجاز کردن واردات با نرخ ارز آزاد، احتمال جهش قیمت برنج، روغن، گوشت و حبوبات را افزایش داده و فشار معیشتی بر خانوارها را تشدید می‌کند.
تصمیم جدید دولت برای اجازه واردات کالاهای اساسی بدون مشخص کردن منشأ ارز، در عمل واردات با ارز آزاد را قانونی کرده و احتمالاً به افزایش قیمت برنج، روغن، گوشت، مرغ و حبوبات منجر خواهد شد. این تصمیم به باور کارشناسان، می‌تواند به فشار مضاعفی بر وضعیت معیشتی مردم بینجامد.
تصمیم دولت و پیامدهای اقتصادی
طبق مصوبه شماره ۱۴۵۴۲۲ مورخ ۱ آذر ۱۴۰۴ هیئت وزیران، واردات کالاهایی همچون برنج خارجی، روغن نباتی، گوشت قرمز، جو، ذرت، کنجاله و حبوبات، بدون نیاز به تعیین منشأ ارز ممکن شده است. این اقدام به معنی فراهم شدن امکان واردات با ارز آزاد، آن هم با نرخ بیش از ۱۰۰ هزار تومان، ارزیابی می‌شود.
روند صعودی قیمت‌ها در بازار مصرف
اطلاعات موجود در این گزارش نشان می‌دهد که بهای کالاهای اساسی در فروردین ۱۴۰۴ نسبت به سال گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافته است. حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی عاملی بوده که قیمت برنج خارجی را از ۵۹۵۰۰ تومان به ۸۱۶۰۰ تومان افزایش داده و پیش‌بینی می‌شود با واردات با نرخ ۱۰۰ هزار تومان، این روند ادامه یابد.
افزایش نرخ ارز نیما نیز بر روی قیمت روغن مایع تأثیر گذاشته است، به طوری که قیمت آن از ۶۳۱۰۰ تومان به ۷۳۹۰۰ تومان رسیده است. افزون بر این، قیمت گوشت گوسفندی در میادین میوه و تره‌بار، از ۵۹۲ هزار تومان به حدود ۷۹۲ هزار تومان افزایش یافته است. گوشت گوساله هم شرایط مشابهی را تجربه کرده است.
افزایش بی‌سابقه قیمت حبوبات
حبوبات که از شمول ارز ۲۸۵۰۰ کنار گذاشته شده‌اند، در نتیجه تغییر نرخ ارز ترجیحی به نیما و سپس آزاد، با رشد قیمتی زیادی مواجه شده‌اند. به‌عنوان مثال، لوبیاچیتی از ۹۹۵۰۰ تومان به ۲۶۵۵۰۰ تومان رسیده است. بنا بر تحلیل این گزارش، جایگزینی گوشت با حبوبات در سبد غذایی مردم، تقاضای این محصول را به شدت بالا برده است و حتی با واردات گسترده، قیمت این کالا همچنان در حدود ۲۷۰ هزار تومان پیش‌بینی می‌شود.
جدول پیش‌بینی قیمت‌ها
جدولی که توسط حسین صمصامی تهیه شده است، قیمت‌های آینده کالاهای مختلف اساسی نظیر قند، شکر، روغن مایع، گوشت گوسفند، گوساله، شیر، کره، تخم‌مرغ، پنیر، نخود، لوبیاچیتی، عدس، لپه، لوبیاقرمز، نوشابه گازدار، شیرینی خشک و برنج خارجی را با توجه به این مصوبه بررسی کرده است.
نکات اساسی در تحلیل صمصامی
بر اساس نظرات حسین صمصامی، موارد زیر در نتیجه اجرای این مصوبه قابل انتظار است:
۱- واردات بدون مشخص کردن منشأ ارز، در واقع به معنای تأمین کالا از طریق ارز آزاد قاچاق و توزیع آن در بازار داخلی خواهد بود.
۲- این سیاست نه تنها قیمت کالاها را به شدت افزایش می‌دهد، بلکه نارضایتی اجتماعی را نیز تقویت می‌کند.
۳- افزایش قیمت نهاده‌های دامی نظیر جو، ذرت و کنجاله که قبلاً تحت پوشش ارز ۲۸۵۰۰ قرار داشتند، قیمت گوشت، مرغ، لبنیات و تخم‌مرغ را متأثر خواهد کرد.
۴- اثرگذاری این تغییرات بر تولید محصولاتی نظیر شیرینی، نوشابه، سس و سایر اقلام مشابه نیز اجتناب‌ناپذیر است.
هشدار درباره پیامدهای سیاست جدید
صمصامی هشدار داده است که تجربه گذشته نشان می‌دهد، حذف تدریجی ارز ترجیحی به‌ویژه برای اقلامی مانند شکر و قند، به گرانی منجر شده است. مصوبه اخیر نیز همین مسیر را دنبال می‌کند، اما با شدت بیشتری.
خلاصه‌ای از تأثیرات آزادسازی واردات
تحلیل این گزارش نشان می‌دهد که با قانونی شدن واردات کالاهای اساسی بدون تعیین منشأ ارز، قیمت واردات عملاً به نرخ ارز آزاد (بیش از ۱۰۰ هزار تومان) ارتباط پیدا می‌کند. در نتیجه، موج جدیدی از گرانی در کالاهای اساسی نظیر برنج، روغن، گوشت، مرغ، لبنیات، تخم‌مرغ، حبوبات، شکر و کالاهای فرآوری‌شده به وقوع خواهد پیوست.
این سیاست علاوه بر افزایش هزینه‌ها در زنجیره تأمین و توزیع، نظارت بر بازار را نیز دشوارتر خواهد کرد. از نگاه کارشناسان، این اقدام در عمل اثر حمایتی ارز ۲۸۵۰۰ را از میان برداشته و فشار شدیدتری بر معیشت خانوارها وارد می‌کند.
