تفاوت بیمه اختیاری و مشاغل آزاد/ کدام را انتخاب کنیم؟

اقتصادایرانی:

افرادی که تجربه پرداخت بیمه اجباری دارند، باید از تفاوت‌های موجود بین بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد آگاه باشند، چراکه ندانستن این تفاوت‌ها ممکن است موجب ضرر و زیان در آینده شود.

این دو نوع بیمه از مهم‌ترین گزینه‌ها برای کسانی هستند که تحت پوشش بیمه اجباری نیستند و در عین حال تمایل دارند از مزایای تأمین اجتماعی بهره‌مند شوند و سابقه بیمه‌ای خود را حفظ کنند. آشنایی با این تفاوت‌ها می‌تواند در انتخاب بهترین گزینه بسیار مؤثر باشد.

تعریف بیمه اختیاری

بیمه اختیاری یکی از طرح‌های تأمین اجتماعی است که برای افرادی طراحی شده که پیش‌تر سابقه پرداخت بیمه داشته‌اند و در حال حاضر شغل آن‌ها شامل بیمه اجباری نمی‌شود. این افراد از طریق درخواست اختیاری و بدون وابستگی به کارفرما می‌توانند بیمه‌پردازی خود را ادامه دهند.

این بیمه به افراد کمک می‌کند تا سابقه بیمه‌ای خود را حفظ کرده و از مزایای بازنشستگی و ازکارافتادگی برخوردار شوند. به بیان دیگر، بیمه اختیاری وسیله‌ای برای حفظ زحمات سال‌های گذشته در زمینه بیمه است.

بیمه مشاغل آزاد چیست؟

بیمه مشاغل آزاد برای افرادی طراحی شده که در بازه سنی ۱۸ تا ۵۰ سال قرار دارند و صاحب کسب‌وکار یا شغل آزاد هستند. این افراد تحت پوشش هیچ نوع بیمه‌ای نیستند و می‌توانند با توجه به نوع شغل و توان مالی خاص خود، یکی از سه طرح بیمه‌ای مشاغل آزاد را انتخاب کنند.

صاحبان کسب‌وکارها و افراد فعال در مشاغل مختلف مثل رانندگان، فروشندگان، هنرمندان و تعمیرکاران از جمله کسانی هستند که می‌توانند از این نوع بیمه بهره‌مند شوند.

شرایط عضویت بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد

برای برخورداری از بیمه اختیاری ، داشتن حداقل یک ماه سابقه پرداخت حق بیمه اجباری و همچنین سن کمتر از ۵۰ سال الزامی است. البته اگر فرد دارای ۱۰ سال سابقه بیمه‌پردازی باشد، این شرط سنی برای او اعمال نمی‌شود.

در مقابل، بیمه مشاغل آزاد فاقد شرط داشتن سابقه قبلی و محدودیت سنی سخت‌گیرانه است. افراد بدون سابقه بیمه نیز می‌توانند از این نوع بیمه استفاده کنند، اما اثبات داشتن شغل آزاد ضروری است.

مقایسه در حق بیمه و نحوه پرداخت

نرخ حق بیمه در بیمه اختیاری معادل ۲۶ درصد از حقوق مبنا است. سهم بازنشستگی در این بیمه ۲۰ درصد، سهم ازکارافتادگی ۳ درصد و سهم درمان نیز ۳ درصد خواهد بود.

در بیمه مشاغل آزاد، سه نرخ متفاوت برای پرداخت حق بیمه وجود دارد: ۱۲ درصد، ۱۴ درصد یا ۱۸ درصد. تنها در گزینه ۱۸ درصد، پوشش ازکارافتادگی و بازماندگان ارائه می‌شود. بنابراین، با توجه به گستردگی پوشش‌ها، حق بیمه اختیاری مقداری بالاتر است.

تعهدات تأمین اجتماعی در بیمه اختیاری و مشاغل آزاد

بیمه اختیاری در یک نرخ مشخص ارائه می‌شود و شامل تمامی مزایای بیمه اجباری مثل درمان، بازنشستگی، ازکارافتادگی و مستمری بازماندگان است. تنها مزیت بیمه بیکاری در این نوع بیمه ارائه نمی‌شود.

اما بیمه مشاغل آزاد با توجه به نرخ انتخابی، تعهدات متفاوتی دارد. نرخ ۱۲ درصد تنها شامل مزایای بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی می‌شود. نرخ ۱۴ درصد، بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی را پوشش می‌دهد و نرخ ۱۸ درصد شامل بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت خواهد بود.

تأثیر بیمه اختیاری و مشاغل آزاد بر سابقه بیمه

افراد دارای سابقه بیمه اجباری که بیش از دو ماه از قطع بیمه آن‌ها گذشته باشد، به عنوان بیکار بدون بیمه تلقی می‌شوند. در صورت شروع مجدد بیمه‌پردازی، باید شش ماه بگذرد تا بتوانند از برخی مزایا مثل بیمه بیکاری یا مرخصی استعلاجی بهره ببرند. این موضوع می‌تواند بر مزایای دریافتی و حتی زمان بازنشستگی آن‌ها تأثیرگذار باشد.

مزیت بیمه اختیاری در این است که به عنوان ادامه بیمه اجباری ثبت می‌شود و بهبود پیوستگی سابقه بیمه را تضمین می‌کند. در مقابل، بیمه مشاغل آزاد به صورت مستقل محسوب شده و خلأ سابقه بیمه ممکن است به محدودیت‌هایی منجر شود.

جدول مقایسه بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد

مورد مقایسهبیمه اختیاریبیمه مشاغل آزاد

شرایط متقاضی	سابقه بیمه قبلی و بدون شغلی که مشمول بیمه اجباری باشد، سن زیر ۵۰ سال یا داشتن ۱۰ سال سابقه	صاحبان مشاغل آزاد بدون شرط سابقه قبلی، احراز شغل آزاد ضروری
نرخ حق بیمه	۲۶٪ از دستمزد مبنا	۱۲٪، ۱۴٪ یا ۱۸٪ (نرخ انتخابی)
پوشش‌ها و تعهدات تأمین اجتماعی	بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، درمان (به جز بیمه بیکاری)	بسته به نرخ انتخابی متفاوت
میزان تعهدات بیمه	کامل‌تر	کم‌تر
استمرار سابقه بیمه قبلی	بله	خیر
میزان مستمری دریافتی	بالاتر	پایین‌تر