پزشکیان حرف آخر را زد
پزشکیان حرف آخر را زد
اقتصاد ایرانی: مسعود پزشکیان با انتقاد شدید از اختصاص بودجه‌های کلان به مؤسسات ناکارآمد، خواستار پایان این روند شد و تأکید کرد: «سازمان‌هایی که خروجی ندارند، نباید بودجه دریافت کنند». حال این سوال مطرح است: آیا دولت برای اصلاح این ساختارها آمادگی دارد؟
ریشه این مشکل به زمانی بازمی‌گردد که درآمد نفت، دولت‌ها را به سمت ایجاد نهادهای غیرضروری و استخدام‌های بی‌قاعده سوق داد. با گذر زمان، دوستان، وابستگان و هم‌حزبی‌ها به این بخش‌ها راه یافتند و این نهادها با دریافت ردیف بودجه مستقل بار مالی سنگینی ایجاد کردند. نتیجه؟ دستگاه‌هایی کم‌اثر و ناکارآمد که نه تنها هزینه‌های سنگینی بر دولت تحمیل می‌کنند، بلکه باعث کاهش کارایی سازمان‌های دیگر نیز می‌شوند.
با کاهش درآمد نفت، تحمل چنین ساختارهایی دشوارتر شد. اگرچه دولت‌ها برای جبران کسری بودجه به روش‌هایی مانند افزایش مالیات و چاپ پول روی آوردند، اما راه‌حل نهایی به اصلاحات ساختاری ختم می‌شود. در این بین، ذینفعان این بودجه‌ها که جایگاه سیاسی قدرتمندی دارند، فشار زیادی برای حفظ وضعیت موجود وارد می‌کنند.
واکنش‌هایی به اصلاح ساختارهای ناکارآمد
تجربه نشان داده که قطع بودجه این نهادها، با مقاومت جدی ذینفعان همراه است. برخی معتقدند که این اقدام ممکن است به اعتراضات گسترده منجر شود. بنابراین، سوال این است: آیا دولت باید تسلیم فشارها شود یا با قاطعیت به اصلاح این ساختارهای ناکارآمد بپردازد؟
چه اقداماتی می‌تواند بودجه‌بندی را اصلاح کند؟
برای عبور از این معضل، چند راهکار کاربردی پیشنهاد شده است:
۱. تغییر روش بودجه‌ریزی به مدل عملیاتی
به جای تخصیص بودجه بر اساس هزینه‌های ثابت، روش بودجه‌ریزی باید بر پایه عملکرد و دستاوردهای واقعی استوار شود. نهادهایی که بودجه‌های میلیاردی دریافت می‌کنند، موظف به ارائه گزارش‌های دقیق از نتایج و موفقیت‌های خود هستند. سوالی که مطرح می‌شود این است: چرا با این میزان بودجه، آثار مثبت در حوزه‌هایی مانند دین‌داری یا رسانه‌های ملی قابل مشاهده نیست؟
۲. کاهش تعداد ادارات زائد
ادارات کم‌اثر باید حذف شوند و تعداد نیروی کار غیرضروری کاهش یابد. البته، حفظ حداقل حقوق افراد تعدیل شده می‌تواند اثرات اجتماعی منفی این تصمیم را کاهش دهد. این اقدام علاوه بر کاهش مستقیم هزینه‌ها، منجر به افزایش کارایی دولت نیز خواهد شد.
۳. حذف کامل بودجه‌های عمرانی غیرضروری
منابع مالی دستگاه‌های ناکارآمد می‌تواند به طرح‌های عمرانی واقعی هدایت شود. از جمله، نهضت مدرسه‌سازی که همچنان با کمبودهای جدی دست و پنجه نرم می‌کند.
۴. کنترل استقراض از بانک مرکزی
استقراض از بانک مرکزی که عملاً فشار مالی بر مردم وارد می‌آورد، باید محدود شود. منابع حاصل از اصلاح بودجه می‌تواند به کاهش کسری بودجه و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی اختصاص یابد.
انتظارات از پزشکیان؛ قدم‌هایی به سوی تغییر
با وجود محدودیت‌ها، از پزشکیان انتظار می‌رود که در لایحه بودجه پیشنهادی، بخش‌های غیرضروری را حذف کند. حتی اگر مجلس این موارد را مجدداً به تصویب برساند، دولت می‌تواند با ارائه لایحه‌ای جدی و قاطع، قدم اول برای اصلاحات را بردارد.
