بحران اجاره‌بها/چرا مستاجران به حاشیه شهرها کوچ می‌کنند؟
اقتصاد ایرانی: افزایش سرسام‌آور اجاره‌بها و نبود قوانین نظارتی، مستاجران را به اجبار روانه حاشیه شهرها کرده است؛ بحرانی که حتی در این مناطق نیز معیشت و آرامش خانواده‌ها را تحت‌فشار قرار داده است.
دلیل افزایش اجاره‌بها: نبود نظارت قانونی
در حال حاضر، عدم وجود قوانین نظارتی محکم بر تعیین اجاره‌بهای مسکن، باعث شده است که مالکان بتوانند به طور دلخواه قیمت‌ها را تعیین کنند. این امر باعث شده مستاجران تحت فشار مالی شدید قرار گیرند. بسیاری از صاحبخانه‌ها براساس سود شخصی قیمت‌های غیرواقعی و خارج از توان مالی مستاجران را بر روی املاک خود اعمال می‌کنند.
الگوی قیمت‌گذاری کارشناسی در بازار مسکن
رئیس اتحادیه املاک استان مرکزی تاکید می‌کند که قیمت‌گذاری در این حوزه باید براساس ارزش واقعی ملک و دسترسی به خدمات اطراف صورت گیرد. اما اجرای طرح‌هایی نظیر افزایش ۲۰ درصدی اجاره‌بها بدون توجه به شرایط منطقه‌ای باعث تشدید مشکلات موجود شده است. این شیوه قیمت‌گذاری غیرمتمرکز، غالباً به ایجاد حباب‌های قیمتی و افزایش تنش در بازار مسکن منجر می‌شود.
تحلیل: ضرورت محاسبه قیمت کارشناسی
بر اساس اظهارات کارشناسان، تعیین سقف قیمت‌های رهن و اجاره‌بها براساس مطالعات کارشناسی می‌تواند از سودجویی جلوگیری کند و ثبات در بازار ایجاد نماید. تجربه برخی استان‌ها نشان داده که استفاده از مشاورین املاک منتخب در هر منطقه، می‌تواند به انتشار قیمت‌های متعارف کمک کند.
فاکتورهای مؤثر بر اجاره‌بها تأثیر بر قیمت| دسترسی به خدمات شهری | افزایش قیمت |
| کیفیت ساخت ملک | افزایش قیمت |
| قوانین نظارتی ضعیف | افزایش غیرمتعارف قیمت |
| حباب‌های قیمتی گذشته | تشدید مشکلات مالی مستاجران |
راهکارهای مقابله با بحران اجاره‌بها
یکی از راهکارهای اصلی مقابله با این بحران اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی است. برآوردها نشان می‌دهد که درصد قابل توجهی از منازل در کشور خالی هستند که در صورت اجرای این قانون، می‌توان عرضه بیشتری برای مسکن فراهم آورد و قیمت‌ها را تا حدی کنترل کرد.
مشکلات استفاده از سامانه‌های الکترونیک املاک
سامانه‌های آنلاین ثبت املاک و اجاره‌بها، اگرچه به کاهش تقلب کمک کرده‌اند، اما دسترسی‌های خودکاربری ایجاد شده در این سیستم‌ها، امکان تنظیم قراردادهای شخصی و افزایش قیمت‌های غیرواقعی را برای مالکان فراهم کرده است. بنابراین ضروری است که نظارت بیشتری بر این سامانه‌ها اعمال شود.
نهضت ملی مسکن و چشم‌انداز پیش‌رو
یکی از اهداف نهضت ملی مسکن، کاهش فشار بر مستاجران از طریق ساخت واحدهای مسکونی جدید است. با این حال، به دلیل عدم تعیین تکلیف بسیاری از واحدها و موانع اجرایی نظیر ضوابط بانکی و کمبود زمین، این طرح نتوانسته به طور کامل محقق شود.
تحلیل آینده
برنامه‌های آینده نظیر اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی و توسعه ساخت‌وساز در کشور باید با جدیت بیشتری دنبال شوند. در صورت تحقق این برنامه‌ها، می‌توان امیدوار بود که قیمت‌های مسکن و اجاره‌بها تعدیل و شرایط زندگی مستاجران بهبود یابد.
