طرح جدید برای خانه دار شدن جوانان ایرانی / راه ازدواج باز شد !
اقتصاد ایرانی: رکود عمیق بازار مسکن که ناشی از عوامل اقتصادی و اجتماعی مانند کاهش ازدواج و فرزندآوری است، تقاضای مصرفی را کاهش داده و دسترسی طبقات متوسط و پایین به خانه را محدود کرده است؛ حال، آیا طرح جدید مسکن اقتصادی می‌تواند راهی موثر برای عبور از این بحران باشد؟
رکود فعلی در بازار مسکن نتیجه ترکیب عوامل اقتصادی و جمعیتی است. کاهش ازدواج و فرزندآوری سبب شده تا بخش مهمی از تقاضای مصرفی واقعی از بازار حذف شود، اما بخش تقاضای سرمایه‌ای همچنان فعال باقی مانده است. این وضعیت، تعادل بازار را به هم زده و واحدهای گران‌قیمت برای سرمایه‌گذاران در دسترس مانده، در حالی که طبقات متوسط و ضعیف جامعه از دستیابی به مسکن محروم شده‌اند.
راه‌حل‌های جدید برای عرضه مسکن اقتصادی
در چنین شرایطی، طرح عرضه مسکن اقتصادی می‌تواند بخشی از این مشکلات را حل کند. این نوع واحدها با متراژ کمتر، طراحی ساده و کاهش هزینه‌های ساخت ارائه می‌شوند و می‌توانند بخش بزرگی از نیاز واقعی جامعه، به‌ویژه جوانان و خانواده‌های تازه تأسیس را پاسخ دهند. البته موفقیت این طرح به حمایت دولت در حوزه زمین، تسهیلات بانکی و نظارت بر قیمت‌گذاری وابسته است تا این نوع مسکن نتواند به سرنوشت واحدهای لوکس گرفتار شود.
با این حال، باید به یاد داشت که مسکن اقتصادی صرفاً یک راه‌حل موقت است. برای دستیابی به پایداری در بازار، نیازمند سیاست‌های جمعیتی، تقویت توان خرید خانوارها و اصلاح ساختار عرضه و تقاضا در بازار هستیم. در غیر این صورت، رکود صنعت ساختمان ادامه پیدا کرده و حتی عرضه واحدهای ارزان‌قیمت هم بحران‌های موجود را حل نخواهد کرد.
مسکن، چالش اصلی جوانان در مسیر ازدواج
موضوع نداشتن مسکن به یکی از اصلی‌ترین موانع ازدواج و فرزندآوری تبدیل شده است. طبق پیمایش صورت‌گرفته توسط ایسپا، ۷۵ درصد مردان و ۶۸ درصد زنان در سن باروری، مشکل مسکن را دلیل اصلی عدم تمایل به فرزندآوری عنوان کرده‌اند.
این کاهش در آمار ازدواج و رشد طلاق، سیاستگذاران را بر آن داشته تا تغییراتی در حوزه مسکن ایجاد کنند که اصلی‌ترین عامل برای تسهیل ازدواج و فرزندآوری است. سیاست‌هایی همچون حرکت به سمت واحدهای ۷۰ یا ۸۰ متری در گذشته وجود داشته، اما کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که ساخت مسکن اقتصادی می‌تواند سریع‌ترین راه برای کاهش چالش‌ها باشد.
افت آمار ازدواج و افزایش آمار طلاق
طبق گزارش‌های منتشر شده در سال ۱۴۰۲، تعداد ازدواج‌ها کاهش یافته و شمار طلاق‌ها افزایش داشته است. در این سال، تعداد ازدواج‌ها به ۴۸۱۳۹۵ و طلاق‌ها به ۲۰۲۱۸۳ مورد رسید. این آمار نه تنها مسائل اجتماعی را به چالش کشیده بلکه بر روند ساخت و تولید مسکن نیز تأثیر منفی گذاشته است.
ناتوانی در تأمین مسکن؛ مانعی جدی برای جوانان
طبق اعلام ۷۵ درصد از افراد جوان، مشکل اصلی در ازدواج نبود مسکن مناسب است. بخش قابل توجهی از جوانان و دانشجویان، به‌دلیل نبود مسکن قابل دسترس، قادر به تشکیل خانواده نیستند. امکان اجاره یا خرید مسکن به‌ویژه در کلان‌شهرها برای بسیاری از این افراد با درآمد متوسط، فراهم نیست.
در برنامه هفتم توسعه و لایحه بودجه ۱۴۰۴، طرح‌هایی برای واگذاری زمین و ارائه وام بانکی مطرح شده‌اند، اما همچنان با چالش‌هایی مانند تأخیر در اجرا و یا نبود نظارت مناسب روبه‌رو هستند. یکی از نمونه‌های این طرح‌ها، برنامه جهش تولید مسکن است که با هدف ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی آغاز شد؛ اما تا پایان سال ۱۴۰۲، کمتر از ۲۰ درصد این برنامه موفق به اجرا شده است.
خشایار باقرپور، مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران، در گفت‌وگویی بیان کرد: ساخت واحدهای مسکونی کم‌متراژ و ۱۵ متری با سیاست‌های جمعیتی سازگار نیست و تاکید کرد که دولت باید طرح‌های خود را براساس اهداف پایدار تنظیم کند.
مسکن اقتصادی و افزایش کیفیت ساخت‌وساز
مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران تاکید دارد که طرح مسکن اقتصادی، بهبود کیفیت ساخت و افزایش تولید واحدهای مسکونی را هدف قرار داده است. او به تجربه دو سال فعالیت در این زمینه اشاره کرد و افزود: این طرح، تشویق ازدواج و فرزندآوری را آسان‌تر خواهد کرد.
بر اساس آمار، ۱۷ میلیون مستاجر زیر ۴۵ سال در کشور داریم و باید راه‌هایی برای تأمین مسکن این قشر از جمعیت پیدا شود. قطعا با ساخت واحدهای مسکونی مناسب، می‌توان به رشد ازدواج و سپس فرزندآوری امیدوار بود.
تغییرات اقتصادی، شرط ازدواج جوانان
تا زمانی که جوانان دسترسی به مسکن پایدار و مقرون‌به‌صرفه نداشته باشند، سیاست‌های تشویقی برای ازدواج و فرزندآوری مؤثر نخواهند بود. با بهره‌گیری از سیاست‌های موفق دیگر کشورها، ایجاد شرایط مناسب برای خانه‌دار شدن، می‌توان آمار افزایش ازدواج و فرزندآوری را بهبود بخشید.
