تولید زیر تیغ مکانیسم ماشه/ چالش‌ها و راهکارها
رضا امین‌فر/ کارشناس اقتصادی
فعال شدن مکانیسم ماشه و تشدید تحریم‌های بین‌المللی، بخش تولید کشور را با چالش‌های جدی مواجه کرده است؛ از افزایش هزینه‌های تولید گرفته تا اختلال در زنجیره تأمین و محدودیت دسترسی به منابع مالی و بازارهای جهانی.
تحریم‌های بین‌المللی به‌عنوان ابزاری سیاسی جامع و پیچیده، تاثیرات عمیقی بر جنبه‌های گوناگون اقتصادی کشورها، به‌ویژه بخش تولید، دارند. از جمله این تاثیرات می‌توان به اختلال در زنجیره تامین، افزایش هزینه‌های تولید و کاهش توان رقابتی اشاره کرد. فعال شدن مکانیسم ماشه نیز یکی از عوامل مهمی است که این فشارها را تشدید می‌کند.
چالش‌های ناشی از مکانیسم ماشه در بخش تولید
فعال شدن مکانیسم ماشه و تحریم‌های اقتصادی به‌طور مستقیم دسترسی تولیدکنندگان به بازارهای جهانی و منابع اولیه را محدود کرده و بر هزینه‌های تولید تاثیر می‌گذارد. این محدودیت‌ها شامل افزایش قیمت مواد اولیه، افزایش هزینه حمل‌ونقل و پیچیده‌تر شدن فرآیندهای مبادلات مالی است. جدول زیر برخی از تاثیرات مستقیم تحریم‌ها بر تولید را نشان می‌دهد:
جنبه‌های متاثر پیامدها| دسترسی به مواد اولیه | افزایش قیمت و محدودیت در تامین |
| هزینه حمل‌ونقل | افزایش هزینه به علت مسیرهای پیچیده‌تر |
| بازارهای صادرات | کاهش توان رقابتی و افت صادرات |
| تورم | افزایش قیمت‌ها به‌دلیل هزینه‌های بالا |
اثر روانی تحریم‌ها بر اقتصاد داخلی
در کنار آثار واقعی، اثرات روانی مکانیسم ماشه نیز باید مورد توجه قرار گیرد. کارشناسان اقتصادی تاکید می‌کنند که این اثرات از طریق انتظارات تورمی، افزایش نرخ ارز و ایجاد حباب‌های قیمتی نقش مهمی در تشدید مشکلات اقتصادی دارند. متاسفانه پدیده‌ای به‌نام چسبندگی تورم باعث می‌شود که قیمت‌های افزایش‌یافته حتی پس از رفع موانع نیز کاهش پیدا نکنند. همین عوامل نشان می‌دهد که تاثیرات روانی نمی‌تواند کم‌اهمیت تلقی شود.
راهکارهای مقابله با چالش‌های تحریم
برای مقابله با اثرات منفی تحریم‌ها و مکانیسم ماشه، واحدهای تولیدی باید استراتژی‌های مناسبی را اتخاذ کنند. این استراتژی‌ها شامل مدیریت ریسک، بهینه‌سازی منابع و حرکت به‌سوی بومی‌سازی است. جدول زیر برخی از راهکارهای عملی برای کاهش تاثیرات تحریم‌ها را نشان می‌دهد:
استراتژی شرح| مدیریت ریسک | ارزیابی تهدیدات و برنامه‌ریزی برای پاسخ‌دهی مناسب |
| تنوع‌بخشی به منابع | کاهش وابستگی به منابع خارجی |
| بومی‌سازی | ایجاد زنجیره تامین داخلی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان |
| برنامه‌ریزی مالی | مدیریت هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری محتاطانه |
نقش شرکت‌های دانش‌بنیان و منابع داخلی
در مسیر بومی‌سازی، شرکت‌های دانش‌بنیان نقش کلیدی ایفا می‌کنند. این شرکت‌ها با ایجاد ظرفیت‌های فناوری پیشرفته و تولید کالاهای با ارزش‌افزوده بالا می‌توانند به رفع موانع تولید کمک کنند. حمایت مالی و معنوی از این شرکت‌ها و منابع انسانی متخصص آن‌ها، زمینه‌ساز توسعه پایدار و تحقق اقتصاد مقاومتی خواهد بود.
آینده تولید در مواجهه با تحریم‌ها
اگرچه رویارویی با چالش‌های تحریم ممکن است زمان‌بر باشد، اما تنها راه مطمئن برای عبور از این موانع، ایجاد همبستگی ملی میان تولیدکنندگان، سیاست‌گذاران و جامعه علمی است. با اتخاذ سیاست‌های مناسب می‌توان تهدیدهای ناشی از تحریم را به فرصتی برای شکوفایی و خوداتکایی تبدیل کرد.
