آیا خروج کارگران مهاجر افغانستانی زنگ خطر برای بازار مسکن است؟
اقتصاد ایرانی: خروج کارگران افغان از صنعت ساخت‌وساز ایران، زنگ خطری برای بازار مسکن است که می‌تواند با افزایش دستمزدها، رشد قیمت تمام‌شده مسکن و کندی اجرای پروژه‌های ساختمانی همراه شود.
بازار مسکن ایران، در آستانه دورانی مبهم قرار دارد؛ دورانی که در آن دیگر تنها مسائل اقتصادی تعیین‌کننده نیستند. مجموعه‌ای از عوامل همچون سیاست، مهاجرت، بحران انرژی و محدودیت‌های بین‌المللی، به‌طور مستقیم صنعت ساختمان را تحت تأثیر قرار داده‌اند. در همین راستا، خروج کارگران مهاجر افغانستانی که بخشی از اصلی‌ترین نیروی کار این حوزه بوده‌اند، تبدیل به چالش مهمی شده که می‌تواند آینده پروژه‌های ساختمانی کشور را تهدید کند.
پیامدهای خروج اتباع افغانستانی بر بازار مسکن
خروج بخش زیادی از نیروی انسانی فعال در صنعت ساختمان، تأثیر مستقیمی بر هزینه‌های ساخت‌وساز و سرعت اجرای پروژه‌ها خواهد داشت. یکی از اثرات بارز، افزایش دستمزدها و بالا رفتن قیمت تمام‌شده مسکن است. مطابق با اظهارات کامیار سرافراز، کارشناس بازار مسکن، حضور این نیروها نه تنها باعث تسریع روند پروژه‌ها شده بود، بلکه دستمزد پایین آنها نیز کمک شایانی به کاهش هزینه‌های ساخت کرده است.
افزایش زمان تکمیل پروژه‌های ساختمانی
سرافراز درخصوص تأثیر خروج نیروهای خارجی تصریح کرد: «این اتفاق باعث شده است که پروژه‌هایی که قبلاً در بازه زمانی بین ۱۸ تا ۲۰ ماه تکمیل می‌شدند، اکنون در حدود ۲۴ تا ۲۶ ماه زمان نیاز دارند. این تأخیر می‌تواند بحران‌های اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای در بازار مسکن به همراه داشته باشد.»
وی در ادامه افزود: «استفاده از فناوری‌های نوین ساخت، می‌تواند کمک‌کننده باشد اما این تکنولوژی نیز به زیرساخت‌های اولیه نیازمند است که در حال حاضر آماده نیست.»
عدم وجود جایگزین مناسب برای کارگران خارجی
یکی از دغدغه‌های اصلی در صنعت ساختمان، نبود جایگزین مناسب برای کارگران مهاجر افغانستانی است. سرافراز معتقد است که استفاده از نیروی کار داخلی نیز به‌دلیل کمبود تخصص در این بخش، می‌تواند به سایر صنایع آسیب وارد کند. وی اظهار کرد: «جایگزین کردن اتباع غیرمجاز با نیروهای داخلی، نه تنها باعث افزایش هزینه‌های تولید می‌شود بلکه زمان زیادی نیز برای آموزش این افراد نیاز است.»
راهکارهای کاهش تأثیرات منفی بر صنعت ساختمان
در چنین شرایطی، به نظر می‌رسد که سیاست‌گذاری‌های جدید باید جهت کاهش اثرات منفی خروج کارگران خارجی انجام شود. یکی از این رویکردها، تمرکز بر ساخت واحدهای کوچک‌متراژ و حمایت از پروژه‌های بازسازی بافت فرسوده است. سرافراز می‌گوید: «ساخت واحدهای مسکونی کوچک در مناطق فرسوده شهری، با حمایت‌های مالی دولت، می‌تواند به یک راهکار کاربردی تبدیل شود.»
اهمیت تأمین مالی پروژه‌های مسکن
یکی دیگر از چالش‌های بزرگ صنعت ساختمان، تأمین مالی است. رکود بازار مسکن و کاهش نقدشوندگی، جریان سرمایه‌گذاری در این بخش را متوقف کرده است. سرافراز پیشنهاد کرد: «استفاده از سکوهای تأمین مالی جمعی فرابورس، که سرمایه‌های خرد مردم را جذب می‌کنند، می‌تواند یکی از راهکارهای کارآمد برای جبران کمبود نقدینگی در پروژه‌ها باشد.»
مشوق‌های دولتی برای ساختمان‌های سبز
مشکل دیگر، ناترازی در انرژی موردنیاز صنعت ساختمان است. سرافراز در این زمینه اظهار داشت: «برای مقابله با این معضل، می‌توان از ساختمان‌های سبز استفاده کرد که مصرف انرژی را بهینه می‌کنند. اگر دولت برای چنین پروژه‌هایی مشوق‌های مالی در نظر بگیرد، سازندگان به سمت ساخت‌وساز پایدار و زیست‌محیطی گرایش پیدا خواهند کرد.»
پیامدهای خروج کارگران خارجی راهکارهای پیشنهادی| افزایش دستمزد نیروی کار و رشد قیمت تمام‌شده مسکن | استفاده از فناوری‌های نوین در ساخت‌وساز |
| کاهش سرعت اجرای پروژه‌ها | حمایت از ساخت واحدهای کوچک‌متراژ در بافت فرسوده |
| کمبود نیروی کار متخصص داخلی | استفاده از سکوهای تأمین مالی جمعی |
| مشکلات انرژی مورد نیاز در پروژه‌های ساختمانی | تشویق به ساخت ساختمان‌های سبز |
در پایان، این کارشناس بازار مسکن تأکید کرد که دولت باید با اتخاذ سیاست‌های بلندمدت و ارائه تسهیلات مناسب، علاوه بر کنترل وضعیت بازار، زمینه‌ای را برای کاهش وابستگی به نیروی کار خارجی و افزایش بهره‌وری در صنعت ساختمان فراهم کند.
