بازار سرمایه بی‌تفاوت به افت نرخ بهره
اقتصاد ایرانی: در حالی‌که نرخ بهره بین‌بانکی کاهش یافته، بازار سرمایه واکنشی نشان نداده است. برخلاف انتظار، کارشناسان این افت را نشانه‌ای از عمق رکود در بخش حقیقی اقتصاد می‌دانند نه نویدبخش رونق در بازارهای مالی. در این میان، رشد بازار مشتقه و کاهش مبادلات مالی، زنگ هشدار نااطمینانی را به صدا درآورده‌اند.
علی نیکبخت، کارشناس بازار سرمایه، به بررسی دلایل رکود اقتصادی و تأثیر آن بر بازارهای مالی پرداخت و اظهار کرد: سطح ریسک‌های سیاسی و اقتصادی طی دو ماه اخیر افزایش یافته و این مسئله آثار محسوسی در بخش حقیقی اقتصاد داشته است.
وی با اشاره به کاهش نرخ بهره بین‌بانکی افزود: برخلاف تصور عمومی که این کاهش را به نفع بازار سرمایه تلقی می‌کنند، در شرایط فعلی این اتفاق بیشتر ناشی از افت مبادلات در اقتصاد واقعی و کاهش نیاز به ذخایر بانک‌هاست. به بیان دیگر، کاهش نرخ بهره نه‌تنها نشانه رونق نیست بلکه بازتاب رکود در بخش حقیقی اقتصاد است.
نیکبخت ادامه داد: یکی دیگر از نشانه‌های رکود را می‌توان در آمار چک‌های صادرشده در اردیبهشت‌ماه مشاهده کرد. با وجود تورم، انتظار افزایش ۳۰ تا ۳۵ درصدی در ارزش ریالی چک‌ها می‌رفت، اما این رشد اتفاق نیفتاد که خود حاکی از کاهش شدید مبادلات مالی و افزایش نااطمینانی در اقتصاد است.
کارشناس بازار سرمایه همچنین به افت بی‌سابقه شاخص مدیران خرید اشاره کرد و گفت: این شاخص به عدد ۳۷ رسیده که پایین‌ترین سطح از سال ۱۳۹۷ تاکنون است و نشان‌دهنده رکود عمیق در تولید و کاهش فعالیت‌های اقتصادی است؛ رکودی که تا کاهش نااطمینانی و بازگشت ثبات، ادامه خواهد داشت.
رشد معاملات بازار مشتقه در سایه ریسک
این تحلیل‌گر بازار سرمایه در ادامه به وضعیت بازار بدهی و ابزارهای مشتقه پرداخت و گفت: نوسانات نرخ بهره در بازار بدهی نیز نشان از وجود نگرانی‌ها و نااطمینانی‌های اقتصادی دارد. از همین‌رو توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران وزن بالاتری برای ریسک در سبد خود در نظر بگیرند. به‌ویژه بازار مشتقات و ابزارهایی مانند «اختیار فروش (Put Option)» با رشد چشمگیر حجم و ارزش معاملات مواجه بوده‌اند که این امر نشان‌دهنده تلاش فعالان برای مدیریت ریسک در فضای بی‌ثبات اقتصادی است.
نیکبخت در ادامه به تحلیل بازار جهانی طلا پرداخت و اظهار کرد: پیش‌بینی مؤسساتی مانند J.P. Morgan حاکی از آن است که طلا تا پایان سال ۲۰۲۵ در بدبینانه‌ترین حالت ممکن است ۵ تا ۷ درصد افت داشته باشد و در سناریوی خوش‌بینانه رشد ۱۰ تا ۱۲ درصدی را تجربه کند. میانگین قیمتی مورد انتظار برای طلا بین ۳۴۰۰ تا ۳۴۵۰ دلار پیش‌بینی می‌شود.
وی افزود: تحلیلگران معتقدند سایر کامودیتی‌ها نظیر نقره و مس نیز پتانسیل بازدهی بالاتری نسبت به طلا دارند؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود فعالان بازار مالی تنوع در پرتفوی کالایی خود را مدنظر قرار دهند.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان هشدار داد: سال ۱۴۰۴ برای فعالان اقتصادی به‌ویژه در بخش حقیقی، یکی از دشوارترین سال‌ها خواهد بود. مدیران کسب‌وکارها باید با بازبینی بودجه‌ها و تمرکز بر کنترل هزینه‌ها، خود را برای شرایط پیچیده اقتصادی آماده کنند.
نیکبخت در پایان تأکید کرد: مدیریت ریسک و اولویت‌دادن به مقابله با نااطمینانی باید در صدر تصمیم‌گیری‌های مالی و اقتصادی قرار گیرد تا بتوان به شرایط باثبات‌تری در آینده نزدیک دست یافت.
