پول‌های پنهان ایرانی ها که سر از عراق و افغانستان در‌آوردند
اقتصاد ایرانی: صادرات بی‌رویه محصولات آب‌بر و هدررفت منابع آبی در بخش کشاورزی، بحران کم‌آبی در ایران را تشدید کرده و سیاست‌های نادرست وزارت جهاد کشاورزی، امنیت آبی کشور را در معرض خطر قرار داده است.
بحران کم‌آبی در ایران در حال تبدیل‌شدن به یک تهدید بزرگ و پایدار است. این در حالی است که یکی از عوامل تشدید این بحران، سیاست‌های نادرست در مورد کشاورزی و صادرات محصولات آب‌بر به کشورهای همسایه نظیر عراق و افغانستان است که به نوعی خروج "آب مجازی" از کشور را به همراه دارد.
بحران کم‌آبی و نقش صادرات محصولات آب‌بر
در شرایطی که بارش‌ها در ایران کاهش چشمگیری داشته و میزان افت منابع آب به ۴۰ درصد رسیده است، هدررفت منابع آبی نیز همچنان در رقم نگران‌کننده‌ای قرار دارد. طبق آمار، بین ۷۰ تا ۹۲ درصد هدررفت آب در بخش کشاورزی به دلیل ضعف در زیرساخت‌ها و مدیریت صورت می‌گیرد. در همین وضعیت، برخی محصولات کشاورزی ایران نظیر هندوانه، گوجه‌فرنگی و پسته به کشورهای دیگر صادر می‌شوند که نتیجه آن، تخریب منابع آبی کشور و فرونشست زمین است.
تناقض در گزارش‌های آماری مقامات
طبق اظهارات صفدر نیازی شهرکی، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، «تراز آب مجازی ایران مثبت است» و حتی ۲۹ میلیارد متر مکعب مازاد وجود دارد. اما تناقض آماری در هدررفت آب ارائه‌شده توسط وزارتخانه‌های مختلف، حکایت از نبود یکپارچگی و شفافیت دارد. به گفته وزارت نیرو، این رقم ممکن است حتی به ۹۲ درصد هم برسد که این اختلاف در آمارها نیاز به بررسی‌های جدی‌تری دارد.
پیامدهای مخرب صادرات بی‌رویه
چالش دیگر، سودجویی صادرکنندگان از یارانه‌های سنگین آب است، که سود ناشی از آن برای کشور جایگزین مناسبی برای منابع هدررفته به شمار نمی‌آید. مثال این موضوع بازگشت هندوانه‌های صادراتی به روسیه به دلیل نیترات بالا در سال گذشته است که هزینه مضاعفی به کشور تحمیل کرد. شور شدن آب‌های زیرزمینی و تخریب منابع باعث شده آسیب‌های جدی به محیط‌زیست و زیرساخت‌ها وارد شود.
نقص در سیاست‌گذاری‌های کشاورزی
وزارت جهاد کشاورزی نه‌تنها نتوانسته سیاست الگوی کشت را با اقلیم خشک کشور تطبیق دهد، بلکه به افزایش صادرات محصولات آب‌بر نظیر هندوانه و صیفی‌جات پرداخته است. این موضوع موجب افزایش هزینه‌های داخلی و بروز مشکلات معیشتی برای مردم شده است. نمونه‌ای از این سیاست‌ها کشت بیش از حد سیب‌زمینی است که اثرات منفی بسیاری بر بازار داخلی گذاشته است.
راه‌هایی برای مدیریت بحران
برای جلوگیری از تشدید بحران آب، بهره‌گیری از اقدامات نوین ضروری است. توسعه کشت‌های گلخانه‌ای، انتقال سودآوری کشاورزی به حوزه‌هایی نظیر صنایع و گردشگری، و اجرای سیستم‌های هوشمند مدیریت مصرف آب می‌توانند از فشار بر منابع آبی کشور کاسته و امنیت آبی را افزایش دهند. همچنین، تخصیص منابع آبی به شکل استاندارد و دقیق، گامی اساسی برای مقابله با چالش‌های فعلی خواهد بود.
