فاجعه برگشت کالاهای صادراتی از افغانستان به ایران!

اقتصادایرانی:

محمود سیادت، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان، درباره وضعیت تجارت دو کشور در دوران پیش و پس از تسلط طالبان بر افغانستان اظهار داشت که در سال نخست قدرت‌یابی طالبان، تبادلات تجاری میان دو کشور کاهش قابل توجهی یافت. به گفته وی، در گذشته حجم صادرات ایران به افغانستان از مرز ۳ میلیارد دلار عبور می‌کرد، اما این روند افت شدیدی را تجربه کرد.

تغییر رویکرد صادراتی و انتقال دانش به افغانستان

سیادت با اشاره به تغییر نوع صادرات ایران به افغانستان عنوان کرد که امیدواریم میزان صادرات ما به این کشور دوباره به همان سطح قبلی برسد. با این حال، به دنبال حمایت دولت افغانستان از تولیدات داخلی به منظور کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار، تعرفه‌های سنگینی برای واردات کالاهای مشابه تولید داخل اعمال شده است. نتیجه این امر، تغییر تمرکز صادرات ایران از محصولات نهایی به مواد اولیه و واسطه‌ای بوده است.

وی افزود: علاقه به سرمایه‌گذاری‌های صنعتی در افغانستان به شدت افزایش یافته است. طبق اعلام وزیر تجارت و صنایع افغانستان، شمار واحدهای صنعتی در هرات طی چهار سال از ۲۰۰ به ۱۲۰۰ واحد افزایش یافته است. علاوه بر این، صادرات ماشین‌آلات صنعتی، فناوری، دانش فنی و مهندسی نیز رشد چشمگیری داشته است.

 

نزدیکی به ایران؛ عاملی برای توسعه صنعتی افغانستان

سیادت اظهار داشت که یکی از عوامل کلیدی پیشرفت صنعتی در هرات، قرارگیری در مجاورت ایران و بهره‌گیری از خدمات فنی و تکنولوژیکی کشورمان بوده است. وی افزود: در سال‌های اخیر به دلیل بهبود امنیت داخلی افغانستان، امید به آینده و فعالیت‌های گسترده در بخش‌های زیرساختی و صنعتی در این کشور افزایش یافته است.

 

افزایش واردات از افغانستان؛ راهی به سوی توازن تجاری

سیادت در زمینه تبادل تجاری میان دو کشور اظهار داشت که عدم توازن میان صادرات و واردات مشکل اصلی روابط اقتصادی ایران و افغانستان است. در حالی که صادرات ایران به افغانستان حدود ۳ میلیارد دلار است، واردات از افغانستان تنها ۱۰۰ میلیون دلار برآورد می‌شود. این موضوع همواره مورد اعتراض طرف افغان بوده و آن‌ها خواستار افزایش واردات ایران از افغانستان هستند.

وی تأکید کرد که در بخش تولیدات کشاورزی، دامپروری و باغداری افغانستان پتانسیل‌های مناسبی وجود دارد و برنامه‌ریزی برای کشت قراردادی و تأمین محصولات مورد نیاز ایران مانند پنبه، گوشت، خوراک دام، کنجد و حبوبات در دستور کار قرار گرفته است.

 

دلیل بازگشت کالاهای ایرانی از افغانستان

در مورد برگشت کالاهای ایرانی از افغانستان، سیادت توضیح داد که گاهی کالاهایی که به این کشور صادر می‌شوند، استانداردهای لازم را از نظر دولت افغانستان نداشته‌اند. به عنوان مثال، برخی اقلام پیچیده‌تر صنعتی مانند ماشین‌آلات و محصولات فناورانه، به دلیل تغییر رویکرد صادراتی افغانستان، دچار مشکلات تأییدی شده‌اند.

وی به مواردی از جمله کالاهای غیرنفتی نظیر میعانات گازی، هیدروکربن و آهن‌آلات اشاره کرد که به صورت ترانزیتی یا صادرات محدود از ایران به افغانستان ارسال شده، اما به دلیل ناسازگاری با استانداردهای جدید این کشور برگشت خورده‌اند.

 

شرط حضور دائمی ایران در بازار افغانستان

سیادت درباره حفظ جایگاه ایران در بازار افغانستان تأکید کرد که این کشور می‌تواند همچنان مقصدی مهم برای کالاها و خدمات ایرانی باشد. با این حال، برای ادامه حضور مؤثر باید به صادرات دانش، فناوری و سرمایه‌گذاری بیشتر در افغانستان توجه شود.

وی هشدار داد که در صورت عدم انتقال بخشی از تولیدات ایران به داخل افغانستان یا مشارکت در سرمایه‌گذاری مشترک، احتمال افزایش تعرفه‌های سنگین برای بسیاری از کالاهای صادراتی وجود دارد. بنابراین، انتقال بخشی از تولیدات به داخل افغانستان امری ضروری است تا بتوان از امتیازات تعرفه‌ای بهره‌برداری کرد و حضوری پایدار در این بازار داشت.