افغان‌ها رفتند، اجاره‌بها دو نیم شد !
اقتصادایرانی: خروج گسترده اتباع غیرمجاز از ایران، بازار اجاره مسکن را دستخوش تحولات عمده‌ای کرده است؛ از کاهش تقاضا و فشار قیمت‌ها گرفته تا پیامدهای بلندمدت بر کیفیت و سرمایه‌گذاری در املاک اجاره‌ای.
خروج اتباع غیرمجاز از کشور تأثیرات گسترده‌ای را بر بازار اجاره مسکن به جا گذاشته است. این پدیده به کاهش درآمد مالکان واحدهای اجاره‌ای منجر شده و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای را به همراه داشته است.
کاهش اجاره‌ها در کوتاه‌مدت، چالش کیفیت در درازمدت
با خروج مستأجران، مالکان برای اجاره دادن دوباره واحدهایشان با مشکلاتی مواجه شده‌اند و برخی برای جذب مستأجران جدید نرخ‌ها را پایین آورده‌اند. اما در بلندمدت، این کاهش درآمد ممکن است باعث شود تا مالکان سرمایه‌گذاری کمتری روی نگهداری و بازسازی املاک خود انجام دهند. این امر می‌تواند به کاهش کیفیت واحدهای اجاره‌ای و کمبود واحدهای مناسب منجر شود.
از سویی دیگر، کاهش ناگهانی تقاضای اجاره، ساختار بازار را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مناطقی که رقابت سختی میان مستأجران وجود داشت، خروج حجم زیادی از اتباع می‌تواند به کاهش رقابت و بازبینی در قراردادها بیانجامد. البته این تغییرات در مناطق مختلف اثرات یکسانی نداشته و بسته به شرایط منطقه متفاوت است.
تغییر ترکیب جمعیتی و پیامدهای اجتماعی
خروج گسترده اتباع از مناطق پرتراکم، با تغییراتی در ترکیب جمعیتی همراه است. این تغییرات می‌تواند الگوهای مصرف و خدمات شهری را نیز تغییر داده و به بازتعریف هویت اجتماعی برخی محلات منجر شود.
<
نگرانی از تأثیرات روانی بر بازار
بنابر نظر کارشناسان اقتصادی، فضای روانی ایجادشده نیز بر طرفین بازار مسکن تأثیرگذار است. چشم‌انداز نامطمئن بازار می‌تواند منجر به احتیاط بیشتر در سرمایه‌گذاری و حتی کاهش ساخت‌وساز و نوسازی مسکن شود.
خروج اتباع تنها یک عامل اثرگذار
در کنار خروج اتباع، عوامل اقتصادی کلانی نظیر تورم، نرخ بهره و سیاست‌های دولتی نیز بر بازار تأثیرگذارند. بنابراین، تحلیل این تغییرات نیازمند نگاه جامع و در نظر گرفتن این عوامل است.
اثرات خروج ۸۰۰ هزار نفر و خانه‌های خالی
<
مسعود نجفی، کارشناس مسکن، در این باره اظهار داشت: در سال‌های اخیر بسیاری از مهاجران در خانه‌های ارزان‌قیمت و قدیمی ساکن بودند. خروج این عده، به خالی ماندن تعداد زیادی واحد مسکونی در مناطق کم‌برخوردار انجامیده است. همزمان با خالی شدن این خانه‌ها، کاهش تقاضا مالکان را به سمت کاهش نرخ اجاره سوق داده است.
وی افزود: واحدهایی که بیشترین تأثیر را گرفته‌اند، خانه‌هایی با ساختار فرسوده و امکانات پایین هستند که کمتر مستأجر داخلی به آنها تمایل دارد. این تغییرات به معنای فروپاشی بازار اجاره نیست اما روندی را آغاز کرده است که ممکن است به بازار اجاره‌ای غیررسمی پایان دهد.
ثبات قیمت در خانه‌های لوکس و میان‌رده
نجفی توضیح داد: باوجود کاهش نرخ اجاره در برخی بخش‌ها، خانه‌های نوساز، لوکس و حتی میان‌رده همچنان از این کاهش‌ها بی‌نصیب مانده‌اند. در این بخش‌ها، تقاضای داخلی بالا بوده و فضای رقابتی همچنان پایدار است. بنابراین، تغییرات تنها به واحدهای پایین‌دست محدود مانده و اثرات عمومی جدی ندارد.
او افزود: اثرات روانی این اتفاق ممکن است در کوتاه‌مدت احساس شود، اما بازار با بازگشت تعادل عرضه و تقاضا خود را وفق خواهد داد و نرخ‌ها در بخش‌های پرمتقاضی ثابت خواهند ماند.
فرصتی برای بازآفرینی شهری
نجفی تأکید کرد: این رخداد فرصتی است تا دولت و شهرداری‌ها برنامه‌های بازآفرینی شهری و بهسازی بافت‌های فرسوده را با جدیت بیشتری دنبال کنند. اگر خانه‌های خالی تنها در پی جذب مستأجر جدید بازچرخش یابند، عملاً تغییری ساختاری رخ نمی‌دهد. اما با نگاه به نوسازی و ارتقاء خدمات، می‌توان از این شرایط برای بازتعریف بافت‌های فراموش‌شده شهری استفاده کرد.
