انفجار قیمت مسکن در راه است؟ خبری شوکه‌کننده برای خریداران خانه!
اقتصادایرانی: افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی و نگرانی از بحران‌های منطقه‌ای، نقدینگی را از بخش تولید و مسکن به سمت بازارهای کم‌ریسک‌تر مانند دلار، طلا و زمین‌های خام هدایت کرده و بازار مسکن را در آستانه جهش قیمتی قرار داده است.
تأثیر مستقیم چالش‌های منطقه‌ای و تنش‌های ژئوپلیتیکی بر تصمیمات سرمایه‌گذاران داخلی، مسئله‌ای قابل‌توجه است. در مواقعی که خطر درگیری نظامی یا افزایش تنش‌ها احساس می‌شود، بسیاری از سرمایه‌گذاران به جای تمرکز بر تولید و ساخت‌وساز، به سمت بازارهایی با خطر کمتر متمایل می‌شوند. این تغییر جهت، به معنی نگهداری دارایی‌ها در قالب‌هایی است که ارزش آن‌ها در شرایط ناپایدار اقتصادی حفظ شود.
در این میان، بازارهایی مانند دلار، طلا و زمین‌های خام به سرعت جذابیت بیشتری پیدا می‌کنند، درحالی‌که بخش مولد اقتصادی از گردش سرمایه بی‌بهره می‌ماند. این روند، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تولیدی و ساختمانی را کاهش داده و بر رشد اقتصادی اثر منفی می‌گذارد.
در این میان، یکی از پیامدهای قابل تأمل چنین رفتارهایی، افزایش نوسانات قیمت در بازارهای کم‌ریسک است. در نتیجه، نقدینگی که به جای چرخه تولید به سمت دارایی‌های غیرمولد سوق داده می‌شود، نه‌تنها تورم را تشدید می‌کند بلکه فشار بیشتری بر ارزش پول ملی وارد می‌نماید.
به طور کلی این نااطمینانی‌ها، علاوه بر افزایش ریسک سرمایه‌گذاری، پیچیدگی‌هایی را برای توسعه اقتصادی به همراه می‌آورد و مدیریت منابع و سیاست‌های اقتصادی را دشوارتر می‌سازد.
آیا قیمت مسکن به‌طور قطعی افزایش خواهد یافت؟
در ایران، بازار مسکن همیشه به شدت تحت تأثیر تحولات بین‌المللی قرار داشته است. ابزارهایی مانند تحریم‌های سازمان ملل یا مکانیسم ماشه، تغییرات عمیقی بر این بازار اعمال کرده‌اند. این تأثیرات، از جمله کاهش ورود سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش هزینه واردات مصالح ساختمانی، موجب شده‌اند روند پروژه‌های ساختمانی کند شود و در نهایت توان مردم برای خرید خانه کم شود.
حتی در شرایطی که تحریم‌های رسمی اعمال نشده‌اند، تهدیدهای احتمالی نیز کافی بوده تا بر بازار مسکن تأثیر بگذارند. برخی عوامل از جمله تنش‌های منطقه‌ای و خطر وقوع درگیری نظامی، تصمیم سرمایه‌گذاران داخلی را تغییر می‌دهند و موجب خروج نقدینگی از بخش ساخت‌وساز به بازارهایی مانند طلا، دلار و زمین می‌شوند. این موضوع، عرضه مسکن جدید را کاهش داده و تنها به افزایش قیمت خانه‌های موجود منجر می‌شود، در حالی که تقاضا همچنان بالاست.
افزون بر این، تحریم‌ها باعث مختل شدن زنجیره تأمین مصالح ساختمانی شده‌اند. از سیمان گرفته تا تجهیزات الکتریکی، واردات این مواد محدود شده و هزینه ساخت‌وساز افزایش یافته است. این وضعیت مستقیماً بر قیمت فروش و اجاره تأثیر گذاشته و به فشار مضاعف بر خریداران و مستأجران منجر می‌شود.
همچنین، اثر روانی تحریم‌ها نیز قابل نادیده گرفتن نیست. ترس از کاهش ارزش پول ملی و تورم ممکن است مردم را به سرمایه‌گذاری در مسکن ترغیب کند. این شرایط، می‌تواند به شکل‌گیری حباب‌های قیمتی در بخشی از بازارها منجر شود که مدیریت آن در کوتاه‌مدت چالش‌برانگیز خواهد بود.
<
تأثیر تحریم‌ها بر بازار مسکن ایران
بازار مسکن ایران تحت تأثیر هم‌زمان فشارهای خارجی و داخلی قرار دارد و حتی تصمیمات داخلی هم به‌تنهایی کارایی محدودی دارند. اگرچه ابزارهایی مانند سیاست‌های کنترل قیمت، وام‌های حمایتی و تسهیلات ساخت می‌توانند بخشی از فشار را کاهش دهند، اما بدون رفع مشکلات بین‌المللی و ایجاد ثبات اقتصادی بلندمدت، حل‌وفصل بحران مسکن دشوار خواهد بود.
فردین یزدانی، کارشناس مسکن، در این زمینه توضیح می‌دهد که چگونه تحریم‌ها و مکانیزم ماشه می‌توانند بازار مسکن را تحت تأثیر قرار دهند. وی می‌گوید که تأثیر تحریم‌ها بر بازار به‌گونه‌ای نیست که جهش قیمتی چشمگیری ایجاد کند، بلکه رکود موجود را کمی عمیق‌تر می‌کند. یزدانی همچنین به رکود طولانی‌مدت بازار مسکن اشاره کرده و معتقد است که انتظار خروج از این رکود، حتی بدون وجود تحریم‌ها، به این زودی‌ها مقدور نیست.
<
کمبود قدرت خرید در بازار مسکن
یزدانی تأکید می‌کند که تورم بالا و افزایش هزینه‌های ساخت، از جمله دلایل عدم توانایی رشد بیشتر قیمت‌ها هستند. او می‌گوید که قیمت مسکن، به دلیل عدم تناسب با توان اقتصادی خانواده‌ها، توانایی رشد ندارد. همچنین، تقاضای واقعی و حتی تقاضای سرمایه‌ای نیز به دلیل فضای نااطمینانی، رشدی نخواهند داشت.
این کارشناس در مقایسه‌ای با وضعیت سال‌های ۹۰ و ۹۱ می‌گوید شرایط کنونی بسیار متفاوت است. در آن دوره، درآمد نفتی کشور قابل‌توجه بود و ذخایر مالی نسبتاً زیادی وجود داشت. در عین حال، واردات گسترده و نقدینگی بالا به جهش قیمت در بازار مسکن منجر شد. اما در حال حاضر، تورم بالا و کمبود نقدینگی توان اقتصادی خانوارها را به شدت محدود کرده و احتمال تکرار چنین جهش قیمتی بسیار کم است، مگر اینکه اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ دهد.
