برنامه ضرب‌الاجل دولت پزشکیان برای رفع بحران آب تهران

با توجه به تشدید بحران آبی در کشور، پروژه انتقال آب از سد طالقان به تهران، پس از سال‌ها معطلی و موانع مختلف، در دولت چهاردهم با سرعت خیره‌کننده‌ای به پیش می‌رود. این طرح که به منظور تأمین بخشی از آب شرب و صنعتی پایتخت و کاهش فشار بر منابع شرق تهران و سد کرج طراحی شده، اکنون به عنوان یکی از گام‌های مهم مدیریت منابع آبی کلانشهر تهران و استان البرز شناخته می‌شود.

کمبود آب و نقش ویژه سد طالقان

ایران، به ویژه مناطق مرکزی و پایتخت، سال‌هاست با مشکلات ناشی از تغییرات اقلیمی و کاهش بارش‌ها روبرو شده است. سد امیرکبیر (کرج)، از منابع کلیدی تأمین آب تهران، مدت‌هاست کاهش ذخایر را تجربه کرده است. اما سد طالقان با ظرفیت ذخیره‌سازی ۴۲۰ میلیون مترمکعب، به عنوان بزرگترین منبع ذخیره آب‌های سطحی غرب استان البرز و تهران، همچنان در وضعیت مطلوبی قرار دارد. این سد، با وجود خشکسالی‌های اخیر، آب مازاد چشمگیری را در ذخایر خود نگه داشته و می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در حل بخشی از بحران آب تهران ایفا کند.

مشکل تخصیص آب؛ اختلافی دیرینه

پروژه انتقال آب سد طالقان به تهران، طرحی جدید به نظر نمی‌رسد. پیش‌تر این طرح با خط لوله‌ای به طول ۶۰ کیلومتر اجرا شده بود که تنها نصف ظرفیت برنامه‌ریزی شده به تهران اختصاص یافت. این محدودیت ناشی از نیازهای استان البرز به آب بوده است. بنابراین، تهران تاکنون نتوانسته از ظرفیت کامل سد طالقان بهره‌برداری کند.

توسعه طرح؛ افزایش ظرفیت انتقال

طرح جدید که عملیات آن از بهمن سال ۱۴۰۱ آغاز شد، به هدف افزایش ظرفیت انتقال آب از سد طالقان به تهران طراحی شده است. این پروژه شامل لوله‌گذاری و اتصال دو نقطه کلیدی در فاصله ۶۲ کیلومتر از یکدیگر است. کار اجرایی پروژه از فروردین ۱۴۰۲ شروع شد و در ابتدا با سرعت چشمگیری پیش رفت.

دولت جدید؛ از توقف تا حرکت سریع

با آغاز دولت چهاردهم و حضور وزیر نیرو در اسفند ۱۴۰۳، پروژه رها شده دوباره جان گرفت. دستورات جدی برای تسریع انجام کار منجر به پیشرفت چشمگیر پروژه شد. در چهار ماه اخیر (از اسفند ۱۴۰۳ تا تیر ۱۴۰۴)، پیشرفت فیزیکی پروژه از ۴۰ درصد به ۶۵ درصد رسید؛ نشان‌دهنده اجرای ۲۵ درصد از کل پروژه فقط در همین مدت کوتاه.

تأمین مالی؛ از چالش تا جذب اعتبار

بررسی‌ها نشان می‌دهد که برای تکمیل پروژه، حدود ۷ هزار میلیارد تومان اعتبار لازم است. در حال حاضر، ۵ هزار میلیارد تومان از این مبلغ جذب شده و بخش عمده‌ای از منابع از طریق سازمان برنامه و بودجه، وزارت نیرو، شهرداری تهران و سایر منابع تأمین شده است. این تلاش‌ها عاملی کلیدی در حرکت سریع‌تر پروژه بوده‌اند.

فشار زمانی و اتمام پروژه

با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، فشار زمان برای پایان پروژه بسیار بالاست. وزارت نیرو تدابیری اتخاذ کرده تا این طرح در تابستان ۱۴۰۴ به بهره‌برداری برسد. اما موانع اجرایی از جمله محدودیت‌های کار شبانه‌روزی در مناطق عبور خط لوله، چالشی مهم محسوب می‌شود.

نقش سد طالقان؛ فراتر از تنها تهران

سد طالقان علاوه بر تأمین آب شرب تهران، استان‌های البرز و قزوین نیز به بلندمدت از ذخایر آن بهره می‌برند. این سد همچنین نیازهای کشاورزی و صنعتی منطقه را تأمین کرده و در تغذیه آب‌های زیرزمینی نقش بسزایی دارد.

طرح انتقال آب سد طالقان به تهران، نه تنها مستقیماً بحران آب پایتخت را هدف قرار داده است، بلکه الگویی از مدیریت سریع پروژه‌های زیرساختی است. با این حال، راه‌حل‌های پایدار و بلندمدت نظیر اصلاح مصرف، بازیافت آب، و تقویت زیرساخت‌ها، همچنان اولویت‌هایی حیاتی برای مقابله با این بحران ملی محسوب می‌شوند.

چشمان مردم و مسئولان به سد طالقان و مسیر ۶۲ کیلومتری لوله‌های انتقال آب دوخته شده تا تابستان سخت ۱۴۰۴، نویدی از آب و امید را به همراه داشته باشد.