فرمان بازار در دستان ایران‌خودرو و سایپا/ شوک بزرگ به صنعت خودرو!
اقتصاد ایرانی: افزایش قیمت محصولات سایپا با اجرای مصوبه جدید شورای رقابت آغاز شد؛ تصمیمی که به گفته کارشناسان ممکن است در بازار انحصاری خودرو ایران به زیان مصرف‌کنندگان تمام شود.
تنها ۲۴ ساعت پس از اعلام شیوه جدید قیمت‌گذاری و واگذاری تعیین عدد‌های نهایی به خودروسازان، مدیرعامل سایپا از تغییر قیمت محصولات این کارخانه خبر داد. احتمال می‌رود که طی دو ماه آینده شاهد افزایش قیمت خودروهای ایران‌خودرو نیز باشیم. مخالفان مصوبه جدید شورای رقابت، این تغییرات در بازار انحصاری خودرو ایران را به ضرر مصرف‌کننده عنوان می‌کنند اما از سوی دیگر بر این باورند که خودروسازان داخلی باید از بهانه‌هایی نظیر کاهش تولید به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و مانور روی عبارات مربوط به زیان انباشته دست بردارند.
تغییر سیاست‌ها؛ پایان دعوا به نفع خودروسازان
تعیین قیمت خودرو توسط ایران‌خودرو و سایپا از جمله خواسته‌های دیرینه خودروسازان بوده است. طی سال‌های اخیر، پاسکاری مداوم مسئولیت قیمت‌گذاری بین ارگان‌هایی همچون سازمان حمایت و شورای رقابت، مورد نارضایتی خودروسازان قرار داشت و آنها معتقد بودند این مدل قیمت‌گذاری به ضرر تولیدکننده است.
شورای رقابت، با تشخیص انحصاری بودن بازار خودرو ایران، پیش‌تر اجازه قیمت‌گذاری توسط خودروسازان را نمی‌داد. اما حالا با تغییر مدیریت ایران‌خودرو و واگذاری آن به بخش خصوصی و احتمال واگذاری سایپا در آینده، مدل قیمت‌گذاری مدنظر خودروسازان وارد مرحله اجرا شده است.
بر اساس تغییرات جدید مصوبه ۵۴۳ شورای رقابت، خودروسازان می‌توانند قیمت محصولات خود را مستقیماً تعیین کنند. وظیفه سازمان حمایت نیز تنها نظارت بر صحت قیمت‌ها براساس محاسبات خواهد بود.
فرمول «کاست‌پلاس» در قیمت‌گذاری خودرو
مدل کاست‌پلاس یکی از شیوه‌های شناخته‌شده برای قیمت‌گذاری است که اخیراً برای خودروهای داخلی مورد استفاده قرار گرفته و با چالش‌ها و نقدهای زیادی روبه‌رو شده است.
فرمول کاست‌پلاس بسیار ساده است؛ هزینه‌های تولید شامل مواد اولیه، دستمزد کارگران، انرژی، حمل‌ونقل و سایر هزینه‌ها، به‌همراه درصدی مشخص به‌عنوان سود تولیدکننده، مبنای محاسبه قیمت تمام‌شده قرار می‌گیرد.
در این روش، یک شاخص دیگر به نام رقابت‌پذیری نیز اضافه شده است. این شاخص مبتنی بر مقایسه قیمت خودروهای داخلی با مدل‌های مشابه خارجی خواهد بود و وزارت صمت موظف است سه مدل خارجی هم‌رده هر خودرو داخلی را مشخص کند. سازمان حمایت نیز بر اساس قیمت ارزی این خودروها، حدود قیمتی خودروهای داخلی را تعیین خواهد کرد.برخی کارشناسان این بخش از فرمول جدید را زیر سوال برده‌اند. برای نمونه، ارزش دلاری برخی خودروهای داخلی معادل حدود ۵ هزار دلار است، اما مدل مشابه خارجی آنها در بازار جهانی با قیمت‌های بالاتری معامله می‌شود. چنین تناقضاتی باعث ایجاد سوال در مورد اثرگذاری مثبت این فرمول می‌شود.
جالب است بدانید، بر اساس مصوبه جدید، افزایش قیمت خودرو هر شش ماه یک بار اجرایی خواهد شد و به‌صورت سالیانه دو بار شاهد تغییر قیمت‌ها خواهیم بود.
اولین شوک؛ سایپا چراغ تغییرات را روشن کرد
افزایش قیمت محصولات سایپا تنها ۲۴ ساعت پس از تصویب مصوبه جدید شورای رقابت رسانه‌ای شد. مدیرعامل سایپا در نامه‌ای به رئیس اداره نظارت بر ناشران گروه صنعتی و معدنی سازمان بورس و اوراق بهادار، از قیمت‌گذاری جدید محصولات تولیدی خبر داد.
این تغییرات احتمالاً در ایران‌خودرو نیز رخ دهد. در ابتدای تابستان امسال، ایران‌خودرو خواستار افزایش ۲۰ درصدی قیمت‌ها بود، اما سازمان حمایت سقف افزایش قیمت را ۱۵ درصد تعیین کرد.
با اجرای شیوه جدید قیمت‌گذاری، بهانه‌هایی مانند زیان انباشته و قیمت‌گذاری دستوری از خودروسازان گرفته می‌شود. به همین دلیل انتظار می‌رود اثر مثبت بیشتری بر بازار رقابتی داشته باشد.
خودروساز تغییرات قیمت اخیر انتظار تغییرات آینده| سایپا | افزایش قیمت بعد از مصوبه جدید | خودروسازان داخلی احتمالاً به تعیین قیمت‌های بالاتر نزدیک خواهند شد |
| ایران‌خودرو | انتظار افزایش مشابه در آینده نزدیک | احتمال تکرار روش سایپا با فاصله زمانی کم |
در حال حاضر، فاصله قیمت کارخانه و بازار برای برخی مدل‌های داخلی کمتر از ۵۰ میلیون تومان است. این موضوع نشان می‌دهد خودروسازان در تعیین قیمت‌های جدید، به سقف قیمتی بازار نزدیک شده‌اند.
